19 stycznia 2016

Żywioły

Zganiając z powiek resztki snu, przepychałem się z psem o korek od musującego wina, szumnie nazywanego szampanem. Szampan strzelił o północy ogłaszając nadejście Nowego Roku, dwa tysiące szesnastego. W kuchni i spiżarni odkryłem pierwsze karty nowego kalendarza. Robię to zawsze z nastaniem roku aby nie zapeszyć. Pies oddał korek a ja umieściłem w koszu z drewnem. O dziwo korek był z korkowego drewna czyli nie musiał korka udawać. Niezrażony pies wygrzebał go spomiędzy bukowych polan i w jeden chwili przerobił na korowy pellet, bojąc się słusznie, że zaraz mu (jej) ten korek zabiorę.
Jak co roku i jak co weekend zrobiłem śniadanie i przywołałem do stołu małżonkę. Pomiędzy grzankami z dżemem i białym serem, obgadaliśmy wczorajszy program telewizyjny zgodnie z polskim zwyczajem tradycyjnie na niego narzekając.
Gdzieś przy przedpołudniowej kawie zadzwonił telefon.
Jacuś, odczytała z ekranu Małżonka.
- Cześć Jacek - przywitała go radośnie – miło mi, że jako pierwszy dzwonisz w tym roku.
Jacuś to syn naszych byłych gorczańskich sąsiadów. Rósł i dojrzewał razem z naszymi dziećmi i przylgnął do mojej żony. W rewanżu jakby, mój Młodszy rozkochał się w schabowych i frytkach serwowanych w sąsiednim domu.
Ileż to razy na łamach tego bloga użyłem określenia „ jak w rodzinie”.
Po sprzedaży chałupy wizytowaliśmy się od czasu do czasu. Rzadko, głównie ze względu na stres jaki miałem zawsze gdy mijałem naszą była już chałupę. Chałupę którą podnieśliśmy z martwych by w ciągu dwudziestu lat cieszyć się jej nowym życiem. Los sprawił, że inwalidzki wózek źle sprawdzał się na stromej skarpie. Tak stromej, że gdy kosiłem trawę pod domem, musiałem przyklęknąć na jedno kolano by nie zjechać po mokrej trawie aż pod samą drogę.
Teraz wokół domu równo. Płasko też na horyzoncie i ta właśnie płaskość pobolewa w dalszym ciągu, pomimo ewidentnych korzyści nowego otoczenia.
Nie był to jednak telefon z kurtuazyjnym życzeniami
- Co mówisz? - spytała żona – jaki dom się pali?
- Nasz dom płonie?
Maria zbladła i po chwili skończyła rozmowę
- Solnisko się pali
Solnisko to nazwa naszego kiedyś domu. Bardziej rozpoznawalna niż numer czy nazwisko właściciela.
Pomimo dwóch dekad współżycia w tej mikrospołeczności nie wszyscy kojarzyli nas z nazwiskiem. Ot po protu byliśmy „Krakusami” a szło się na „Solnisko”.
Nie potrafię opisać uczucia które mnie w tej chwili ogarnęło. Poczułem się jakby wielkie kowalskie kowadło spadło mi wprost na głowę. Naraz zrobiło mi się słabo by za chwilę ciśnienie skoczyło mi do maksimum co widać było na twarzy.
Nie docierało jednak do mnie to co stało się przed chwilą. Nie mogłem w to uwierzyć, nawet wtedy gdy dotarły mailem pierwsze zdjęcia.


Drewniany dom płonął szybko i tylko dzięki natychmiastowemu działaniu strażaków nie spłonął doszczętnie.
Ogień strawił całe poddasze. Urządzone i wypielęgnowane do ostatniego szczegółu.
Kuchnia i sień mocno opalone, salon stoi, ponoć tylko okopcony. Dwie sypialnie pozostały nietknięte przez ogień. Jednak tam gdzie nie pojawił się ogień wlała się woda ze strażackich węży.
Szczęściem można nazwać to, że nikt nie zginął w płomieniach, nie licząc kota który zaspał gdzieś w zakamarkach domu. Dzięki Bogu.
Przyszły nowe zdjęcia zrobione już po pożarze i choć zrobione tylko z zewnątrz, pokazują ogrom zniszczeń.
Kiedy porównuję je z ujęciami sprzed lat serce mi pęka. Bo jak ma nie pękać? Poświęciliśmy mu całe dwadzieścia lat życia. Ja i moi najbliżsi sumowaliśmy swoje wyrzeczenia. Każda ekstra premia, roczna nagroda, czasem kawał pensji, lądowały w wełnie, płytach gipsowo-kartonowych, deskach i ludowych meblach. Czasem wygrzebałem coś w komisie meblowym w Nowym Sączu i dotąd chodziłem jak nawiedzony, dopóki fotel, stolik czy krzesło nie stanęły w chałupie.
- Co wy byście bez tej chałupy zrobili? – pytał retorycznie Ojciec, kiedy wizytował dom letnia porą.
On go w końcu kupił i widząc nasze zaangażowanie oraz przychylając się do moich argumentów, przepisał go na mnie po pięciu latach.
- No tato – odpowiadałem odrobinę złośliwie – wtedy moglibyśmy co roku być na urlopie w Tunezji, a zimą zaliczyć narty na lodowcu.
Kiedy inni wylegiwali się na Krecie, ja konserwowałem taras, i układałem rzeczne kamienie przed wejściem, żona malowała płot czy taras. Z zapamiętaniem trzymała drugi koniec deski czy fosztów które właśnie nabyłem.
Oczywiście nie żałowałem ani tej Tunezji, ani nart na lodowcu, chociaż nart w takiej scenerii odrobinę skosztowałem. Razem z cała rodziną, wyjątkowo zgodnie wybraliśmy wieśniacze życie w Gorcach. Smutki niepowodzeń i kwoty wydane na kolejne remonty osładzały nam plany na przyszłość które wieczorami snuliśmy. Emerytura w której nie brałem pod uwagę zapaści ZUS, a w której zaplanowałem zakup wysokich skórzanych butów i takiej samej kamizelki i oczywiście psa, z którym mógłbym się włóczyć wśród pól i łąk. Koniecznie w tych butach i kamizelce.
Dlaczego właśnie tak? A dlaczego niby nie?
Kiedy teraz oglądam zdjęcia, myślę o tych planach jak o czymś nieistotnym. To drobiazg nieistotny szczegół, reszta z piątki jak to się mówi. Nicość wobec tego co stało się tam, teraz.
Z jakimś masochistycznym uporem oglądam te resztki mojego byłego domu. W jakimś senie to co za mną legło w gruzach. Nie potrafię nie patrzeć się za siebie. Kiedy zaś zamykam oczy jak w zwariowanym horrorze, każdej nocy, od nowa przeżywam koszmar ognia. 


 
Próbuję przerwać sen, budzę ię i wybijam z rytmu po to tylko by zaraz po zamknięciu powiek znów widzieć ogień i wszechobecne zniszczenie.
Niestety sam wyszukuję sobie powodów i pretekstów do tych koszmarnych myśli.
No ale cóż zrobić gdy czytam „Zbyt głośną samotność” Hrabala, a tam, główny bohater mieszka gdzie? Oczywiście na ulicy Spalonej. Jak rytmy to muszą być „ogniste”, a o uczuciach decyduje „pożar serc”.
Samonapędzające się koszmarne myśli ale i wspomnienia jak choćby te z archiwalnych już wpisów:
Listopad 2012
Małe mosiężne wkręty ustąpiły jeden pod drugim i uwolniły przytwierdzoną nimi do drzwi wejściowych wizytówkę. Delikatnie chwyciłem ją w jedną rękę, drugą zaś starłem kurz i pajęczynę, którą utkały na niej jakieś pracowite pająki. Czarny kawałek plastiku, na nim jakiś majster wyżłobił nasze nazwisko i dwa inicjały A.M. - Antoni, Maria
Poczułem się jakoś niezręcznie, a więc szybko schowałem ją do przepastnej kieszeni amerykańskiej kurtki wojskowej. Ukradkiem odpiąłem też mosiężny breloczek, taki jaki kiedyś dodawano w Ameryce do nowych samochodów w firmowym salonie. Widać na nim logo Chevroleta i jakiś długi numer seryjny, pewnie samochodu z którym wisiorek stanowił komplet. Marka Chevrolet w chwili kupna domu jawiła mi się jako coś ekskluzywnego i nieosiągalnego. Teraz w chwili sprzedaży domu jest synonimem tańszych i ogólnodostępnych pojazdów. Ostatnie dwadzieścia lat życia w tym domu, zmieniło pogląd na wiele spraw. Postarzałem się w jego cieniu i nabrałem życiowej mądrości. A sam dom spoglądał na mnie przez ten czas z dużą pobłażliwością. Cóż to jest te dwadzieścia lat, wobec jego stuletniej historii.
Wizytówka i brelok, już relikwie z górskiego domu, znajdą się jeszcze nie raz w moich dłoniach. Lubię takie emocjonalne pamiątki w chwilach zwątpienia lub refleksji. Mając pięćdziesiąt parę lat z przyjemnością czujesz w rękach chłód metalowego korkowca, którym bawiłeś się w dzieciństwie. Czemuż więc nie czuć podobnej przyjemności z obcowania z owym brelokiem. Wszak wiernie mi służył, towarzysząc otwieraniu i zamykaniu zamków przez ponad dwie dekady. Skierowałem się do wyjścia, a wychodząc z posesji staranie zamknąłem obydwie połowy drewnianej furtki. Zwyczaj któremu uczyniłem zadość po raz ostatni.(...)




Wisiorek wiernie służy mi do dzisiaj, stanowiąc nierozerwalną całość z nowym kompletem kluczy do drzwi, bramki i skrzynki na listy.
A wizytówka?
Naszą historię oprawiłem w ramki i powiesiłem w korytarzu. Na drewnianej podstawie znajdują się dwie wizytówki. Ta z pierwszego i drugiego mieszkania i klucz. Stary wiejski klucz z gorczańskiej chałupy.
- A to co? - pytają goście.
- To najkrótsza obrazkowa historia naszego małżeństwa – odpowiadam niezmiennie.
Bo tak w sumie jest.
Co jeszcze wtedy zabraliśmy ze wsi na to nowe życie?
Znów skorzystałem z bloga
(…) W planie wobec domu na wsi, pozostało już tylko pakowanie.
Pozostawiamy większość mebli i wyposażenia. Założyliśmy, że zabieramy tylko emocjonalne pamiątki. Nie przypuszczałem jednak wypowiadając te słowa, że każda z rzeczy znajdujących się w domu budzi w nas tyle wspomnień i emocji. Każdy kubek, figurka Frasobliwego, czy świecznik wywołują ciągle żywe wspomnienia.
Jest lżej ponieważ przechodzimy przez to razem.
Trzeba się spieszyć, wyznaczono już bowiem termin wizyty u notariusza.
Czy przyjdzie mi kiedyś żałować tej decyzji?
Już jej żałuję, ale życie to ciągły żal za czym co odchodzi w przeszłość.
W Biblii napisano, że kamień odrzucony przez budujących stał się kamieniem węgielnym...
Z pewnością i mój dom z jego kamienną podmurówką, chociaż nie odrzucony a ukochany, stanie się podwaliną czegoś innego.(...)
I rzeczywiście ten stary gorczański dom stał się kamieniem węgielnym nowego życia.

 


W Wigilię Trzech Króli przyjechali „po kolędzie” dawni sąsiedzi. W progu odśpiewali po góralsku najpiękniejsze kolędy, a potem wypiliśmy, też po góralsku. Zamiast ogólnej wesołości były wspomnienia, wspomnienia i jeszcze raz wspomnienia.
Wygrzebałem nawet jakiś nagranie video z 1995 roku. Jacyż wtedy byliśmy piękni, młodzi i żywi.
Z ekranu przemówiła do nas ciotka Kaśka i swok Karol. Od lat już nie żyją więc i przy tej okazji poleciała serdeczna łezka.
A gdy zasnąłem, przeniosłem się znów na te łąki, pastwiska, na Lubań i Turbacz. Wszystko po to by za chwilę zwalić się w piekielną otchłań umierającego w płomieniach domu.
Nawet nie próbuje pytać jak długo jeszcze.
Dom dla którego założyłem osobnego bloga,
Dom z miłości dla którego napisałem książkę. Z serca do szuflady.
Tak to u mnie bywa najczęściej.


22 komentarze:

  1. Nasz dom to spełnienie marzeń okupionych ciężką pracą, wyrzeczeniami i strachem przed wiszącym nad nami kredytem hipotecznym. Zaprojektowałam i pomalowałam tu prawie każdy mebel i większość ścian i dekoracji, uszyłam zasłony, posadziłam wszystkie rośliny na ugorze który stał sie ogrodem. Mąż wykonał wszystkie (przerastające taką małą osobę) prace. Stworzyliśmy razem miejsce w którym żyjemy. Kochamy ten dom, raczej jako miejsce a nie mury ale gdybyśmy mieli go zostawić.... Rozumiem Twoje uczucia i bardzo mi przykro.

    OdpowiedzUsuń
  2. Nie dziwię się, że Ci się serce ściskało...Znam tą radość tworzenia domu z rudery.To wieczorne zmęczenie i poranne oglądanie zakończonego zbyt późnym wieczorem dzieła, aby móc się nim cieszyć. Cóż więc dodać. Szkoda. Coś się kończy coś się zaczyna....Zresztą, proszę zobacz

    http://jagatoja.blogspot.com/2015/12/remont-oficjalnie-zakonczonycz-2.html

    OdpowiedzUsuń
  3. kawał życia, ale przecież dom to rodzina, przyjaciele, zdarzenia i wspomnienia, budynek spłonął ale to wszystko co Was z nim wiązało, zostało w sercu i w pamięci.

    OdpowiedzUsuń
  4. Moja poprzednia chatka nie spłonęła ale jest blisko, za blisko i mimo że o nią dbają bardziej niż Ja i mimo,że teraz mam swoją, większą i bardziej luksusową, serce przylgnęło do tamtej na zawsze. Stąd płynie wniosek, że nie warto przywiązywać serca do posiadłości ale jak to umieć, jeśli się jest tylko człowiekiem.
    Strasznie mi Was żal, przytulam serdecznie.

    OdpowiedzUsuń
  5. Mam za sobą sprzedaż domu, który tylko 7 lat wcześniej stawialiśmy. Miał być spełnieniem marzeń. Życie miało inne plany. Choć dom był dokładnie taki, jakiego chcieliśmy to już nasze życie tam wymyślało nam co chwila coś, byśmy nie umieli cieszyć się tym dopłynięciem do swojej przystani. W końcu, ponad rok temu, sprzedaliśmy go. Myślałam, że racjonalna decyzja, którą podjęliśmy pozwoli mi się nie oglądać za siebie. Dziś, gdy przeczytałam Twoją opowieść, dotarło do mnie, że emocje wiążące nas z miejscem są silniejsze niż by się chciało. Zwyczajnie tęsknię do tamtego domu.
    Nie powiem jak Wam współczuję, bo żeby wiedzieć co czujecie, trzeba to przeżyć.

    OdpowiedzUsuń
  6. Bo dom to Dom i dlatego utrata boli. Nie ma słów pocieszenia.

    OdpowiedzUsuń
  7. Nie wiem, co rzec, bom podobnej nie doświadczył straty, to i próbować co poczuć w podobie niemożebnem przecie... Czuję przecie, że ból niemały, ale jeśli jest w tem, jaki pociechy może okruch, to w tem, że nie Twojej to przecie się stało własności, bo byś to pewnie jeszcze boleśniej odczuwał... Wiadomo choć jaka przyczyna? Czyja ręka złowroga, czy niedbalstwo jakie?
    Kłaniam nisko:)

    OdpowiedzUsuń
  8. Mój Boże, bardzo Wam współczuję, dom nasiąkł Waszymi myślami, radością, i mimo, że poszedł w inne ręce, część Was tam pozostała ... pieścimy pogórzańską chatkę własnymi rękami w każdej wolnej chwili, każdy gwóźdź, deska kamień ... nie wiem, czy miałabym siły podnieść się po takiej traumie i zaczynać od nowa, a mam świadomość, że takie rzeczy zdarzają się, więc sprawdzamy wszystko po 5 razy, ale czy to wystarczy?

    OdpowiedzUsuń
  9. No to marna wiadomość. A przecież wspomnień nic nie zabierze.
    Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  10. Nie uwierzysz, ale w tym samym casie co Ty u mnie, ja u Ciebie na blog weszlam, podczytuje, w miedzyczasie cos tam robie, ale na razie nie mam czasu by cos napisac sensownego, ale tu jeszcze dzis wroce :)

    OdpowiedzUsuń
  11. Klik dobry:)
    Jeszcze nie przeczytałam całej notki. Muszę ją skopiować i porobić odstępy, żeby było dla mnie czytelne. Na razie więc tylko serdecznie pozdrawiam.:)

    OdpowiedzUsuń
  12. Bardzo mi przykro.... pożar i powódź to najstraszniejsze żywioły....masz wspaniałe juz tylko wspomnienia.... a nowi właściciele muszą udźwignąć ten ciężar...
    smutne :(

    OdpowiedzUsuń
  13. Nigdy nie byłam związana z żadnym domem, ale współczuję, to w końcu kawałek Waszego życia. Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  14. Okazuje się, że dom, to nie tylko nieruchomość wystawiana na sprzedaż. Ten przypadek otwiera mi oczy na inne aspekty posiadania domu. Miejmy nadzieję, że obecny właściciel przywróci mu świetność i zaprosi na kolejną parapetówkę

    OdpowiedzUsuń
  15. Cześć Antoni
    Widząc wnętrze tego domu rozumiem co czułeś kiedy go sprzedawałeś i co czujesz teraz. Pozdrawiam. JerryW_54

    OdpowiedzUsuń
  16. Współczuję serdecznie, ja tez sentymentalna.
    czytając Twój wpis mam łzy w oczach.
    Kiedyś myślałam, że jak wygramy w totka, to kupimy dom gdzieś nad morzem, albo w górach, a teraz myślę co bym zmieniła w domu, który Pragmatyk wybudował dla nas. Nie wyobrażam sobie zostawić tego domu, tych okolic, przyjaciół, których tu znaleźliśmy.
    Wiem, ze gdyby było trzeba, to by było trzeba, ale odejść bo gdzieś trawa wydaje się zieleńsza - mam nadzieję nie.

    OdpowiedzUsuń
  17. Tylko nielicznym udaje się tchnąć w cztery ściany duszę, a Tobie się udało. Każde nowe miejsce, to pretekst do budowania,ale w tym starym miejscu zostawia się cząstkę siebie, dlatego "im więcej Ciebie, tym mniej"...Hanula

    OdpowiedzUsuń
  18. Każdy kolejny dom, mieszkanie to kawałek mego zycia. Akurat dzisiaj, zanim trafiłam tu do Ciebie chodził mi po glowie cykl o moich "gniazdach". wyobrażam sobie co czujesz/czułeś.

    OdpowiedzUsuń
  19. Wyobrażam sobie, jak to musi boleć. Takie bezsensowne zniszczenie czegoś, co przez lata było tak ważną częścią waszego życia, z czym zrośliście się...
    Współczuję.

    OdpowiedzUsuń
  20. Niedawno minęło 7 lat, jak zmuszony byłem opuścić Rodzinny Dom, w którym mieszkałem przez całe swoje życie. Nieraz zastanawiam się, co by się stało, gdyby ten dom się zawalił. Ot, gdyby trafiła w niego bomba, albo właściciel przesadził z kuciem w ścianach. I doszedłem do wniosku, że to już nie jest dom. To budynek. Nie ma w nim już nic ze mnie - nowy właściciel przerobił go całkowicie na swoją modłę. Teraz po prostu nie mam domu - Nowe Miejsce wciąż jest "Nowym Miejscem" i nie potrafię nazwać go domem.
    Często mi się śni. Dom - nie budynek.
    A pisałem kiedyś o nim tak samo, jak Ty o swoim domu. I wiem, co czujesz. I też zrobiło mi się smutno z tego powodu.
    Odkryłem jednak, że Nowe Miejsce trzeba urządzić na nowo, bez tych wszystkich rzeczy ze Starego Domu. One tu widać nie pasują. Może to i lepiej...

    OdpowiedzUsuń
  21. Brak mi słów;/
    Czuję smutek...
    pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń