12 czerwca 2025

A frajer frajera pompką od rowera

Antek z pogrzebaczem w dłoni
A frajer z fajerą w drzwiach.
A frajer frajera pompką od rowera
Zaiwania, że aż strach

To słowa piosenki "Bal u Starego Joska"  lub "Bal na Gnojnej"  napisane przez Juliana Krzewińskiego i Leopolda Brodzińskiego ok. 1934 roku do walca skomponowanego prze Fany Gordon. Była to jedna z najpopularniejszych polskich piosenek z gatunku piosenek apaszowskich.
Dlaczego akurat ten wstęp ?
              Rok 2003. Polska ubiega się o członkostwo w Unii Europejskiej . Wtedy też Stany Zjednoczone szykują się do interwencji zbrojnej w Iraku. Polska popiera twardą politykę USA. To właśnie spotyka się z ostrą krytyką ze strony ówczesnego prezydenta Francji, Jacquesa Chiraca. Kandydatom do Wspólnoty, którzy wyrazili poparcie dla działań Waszyngtonu - w tym Polsce - Chirac zarzuca lekkomyślność i infantylizm, nieodpowiedzialność i brak dobrego wychowania, a także niezdolność do przewidzenia konsekwencji.
Wtedy też, podczas rozmowy z dziennikarzami w Brukseli, wypowiada słowa, które mocno wryły się Polakom w pamięć. "Zmarnowali oni okazję, żeby siedzieć cicho" - twierdził Chirac.
              Rzeczywiście popierając wtedy USA Polska wykazała się brakiem przewidywania , ponieważ dwadzieścia dwa lata później Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych J.D. Vance stwierdził, że Polska zachowała się jak frajer, skoro nie sprzeciwiła się amerykańskiej inwazji na Irak w 2003 r. i wspierała USA . Podkreślę że słowa te powiedział Vice Prezydent Stanów Zjednoczonych.
Zdaniem byłego szefa polskiego MSZ Jacka Czaputowicza podejście Vance’a jest ahistoryczne, ponieważ w 2003 r. administracja George’a W. Busha była zdecydowana na inwazję na Irak i usunięcie Saddama Husajna nawet bez wsparcia ze strony sojuszników.
"Dopiero lata (które nastały) po inwazji na Irak ujawniły ogromne koszty ludzkie, finansowe oraz polityczne i zwróciły amerykańską opinię publiczną przeciwko całemu przedsięwzięciu" – zauważył.
"Według wiceprezydenta (USA) błędem było stanie po stronie Stanów Zjednoczonych, gdy były one w szczególnej potrzebie. To ważny drogowskaz dla sojuszników USA na przyszłość" – ocenił były szef polskiej dyplomacji.
Przypomnę tylko, że te słowa oceny wypowiedział były minister w rządzie który bezwarunkowo kochał Donalda Trampa

Mądry Polak po szkodzie można zacytować stare przysłowie, ale że nie jest ono prawdziwe pokazuje powyższy przykład.
Bluzgano na nas przed i z perspektywy  czasu po. Coś musi być na rzeczy w tym narodzie skoro już 500 lat temu Jan Kochanowski swoją "Pieśń o spustoszeniu Podola" kończy słowami:
Cieszy mię ten rym: «Polak mądry po szkodzie»;
Lecz jeśli prawda i z tego nas zbodzie,
Nową przypowieść Polak sobie kupi,
Że i przed szkodą, i po szkodzie głupi.

Wracając do JD Vaneca, albo do współczesnego języka.
W dzisiejszym znaczeniu frajer to ‘człowiek naiwny, łatwowierny, nieumiejący sobie radzić, dający się łatwo oszukać’. Rzeczownik frajer występuje w polszczyźnie od początku XX wieku – w tym sensie język potoczny przyswoił to słowo z gwary przestępców, z języka złodziejskiego, w którym używano go w znaczeniu ‘początkujący złodziej, działający na własną rękę, nienależący do gangu’.
Współczesne słowniki odnotowują nadal znaczenie, które nawiązuje do sensu tego słowa w dawnym języku złodziejskim – ‘nowicjusz, początkujący w jakiejś dziedzinie’, a także znaczenie ‘rzecz łatwa do zrobienia; głupstwo, bagatela, drobnostka’.
Pytanie, w jakim znaczeniu Vice Prezydent użył tego słowa?
"Frajer" na język angielski można przetłumaczyć na kilka sposobów, w zależności od kontekstu. Najczęstszymi tłumaczeniami są "sucker", "dupe" lub "loser".
Wybór tłumaczenia zależy od kontekstu:

"Sucker":
To dobre tłumaczenie, gdy "frajer" oznacza naiwniaka lub osobę, która łatwo da się oszukać.
"Dupe":
To bardziej potoczne tłumaczenie, również odnoszące się do osoby, która jest łatwowierna lub naiwna.
"Loser":
To tłumaczenie, gdy "frajer" oznacza osobę, która przegrywa lub nie osiąga sukcesu.
"Pushover":
To tłumaczenie, gdy "frajer" oznacza osobę, która łatwo da się przekonać lub wykorzystać.
"Easy mark":
To tłumaczenie, gdy "frajer" oznacza osobę, która łatwo da się oszukać lub wykorzystać finansowo.

Grafika z Internetu
                                                  
Historycznie rzecz ujmując, pięknie umieraliśmy na frontach całego świata w imię waszej wolności licząc na wzajemność która z reguły nie następowała.
Do dzisiaj obchodzimy rocznice tych  naszych  największych porażek  
Polacy nic się nie stało - od tych słów mógłby się zaczynać nasz hymn narodowy.  
Kiedy liczyłem, że doczekam się jakiegoś pragmatyzmu, to wydarzenia każdego dnia przekonują mnie, że nie nastąpi to za mojego życia i w tym moim wyczekiwaniu też jestem swego rodzaju frajerem
A nasi sąsiedzi radzą sobie z tym wszystkim całkiem nieźle
Po czesku frajer to po prostu gość.





6 komentarzy:

  1. A może właśnie czasem trzeba być frajerem - i dotrzymywać zobowiązań. Bo gdy się nie ma nic innego, to właśnie to może okazać się bezcenne. A przecież na początku XXI wieku, co innego mieliśmy do zaofiarowania?

    OdpowiedzUsuń
  2. Znacznie lepiej być frajerem niż łajdakiem.
    "Dupe" brzmi sympatycznie i znajomo:)

    OdpowiedzUsuń
  3. A tam potem było- Nie masz cwaniaka nad Warszawiaka. I tak frajer pożeniony z cwaniakiem określa polską duszę.

    OdpowiedzUsuń
  4. Coraz to bardziej oddalam się od mojego kraju i raczej już tam nie wyobrażam sobie życia.
    Historycznie naród nieustannie obchodzący rocznice klęsk nie ma się z czego uczyć.
    A jednak kilka zwycięstw na swoim koncie mamy, może przestawić nauję historii na celebrowanie zwycięstw. My już pewnie nie doczekamy, ale może kolejne pokolenia naszego skądinąd niezwykle zdolnego narodu zasługują na to, aby przestać być frajerami.

    OdpowiedzUsuń
  5. Klik dobry:)
    Te wszystkie definicje/tłumaczenia jak ulał pasują do człowieka porządnego. Po stokroć wolę więc frajera niż drania.
    Pozdrawiam serdecznie.

    OdpowiedzUsuń
  6. Z polityki i wf-u jestem noga. Za to Kochanowski mi nieobcy.

    OdpowiedzUsuń